FB

W 2001 roku znany badacz przeszłości Lubania Janusz Kulczycki natknął się przy ulicy Kolejowej w dzielnicy Uniegoszcz (dawniej osobna miejscowość) na kamień z rytem krzyża. Jest on stosunkowo trudny do odnalezienia (szczególnie w porę letnią), gdyż obecnie stoi za płotem okalającym posesję nr 20. Dodatkowym mankamentem utrudniającym jego wypatrzenie jest żywopłot, który niemal całkowicie zasłania obiekt. Pewnym punktem lokalizacyjnym może być tutaj transformator, od którego kamień odległy jest zaledwie o kilka metrów na lewo. W publikacjach z początków XX wieku obiekt opisywany był jako “stojący przy polnej drodze na tzw. Krzyżową Górę”. Wiązano go z legendą dotyczącą morderstwa i rabunku dokonanego na pewnym nieszczęśniku skupującym przędzę. Natomiast inne podanie wspominało o zastrzeleniu w tym miejscu wysokiego rangą francuskiego oficera. Trudno dziś ustalić jakiego charakteru jest to obiekt. Niektórzy badacze wiążą jego powstanie z prawem zwyczajowym nakazującym zabójcy wystawienie symbolu kultu religijnego na miejscu zbrodni lub w bliskim jego sąsiedztwie. Jednak teoria ta jest w tym przypadku mało prawdopodobna, a właściwy traktat (compositio) z 1478 roku, do którego opis zachował się w niemieckojęzycznej literaturze dotyczy wystawienia przed karczmą w Uniegoszczu kamiennej kapliczki. Wymiary krzyżowego pomnika to: 72x28x20 cm, natomiast wypukłego krzyża: 52×27 cm.